Các thánh tử đạo Việt Nam

Trong tù ngục, khi chứng kiến nhiều kẻ chối đạo, chú Thiện tăng cường ăn chay và cầu nguyện cho những kẻ chối đạo để họ sớm ăn năn thống hối. Đặc biệt, trong lao tù, nhờ bị đóng gông và giam chung với cha Jaccard – Phan, chú hân hoan đón nhận những lời dạy bảo và khuyên nhủ của cha nên lao tù trở thành chủng viện cho chú.

Ngày 17-9-1838, vua Minh Mạng châu phê bản án truyền xử giảo chủng sinh Thiện và thừa sai Jaccard – Phan. Án lệnh được thi hành ngày 21-9-1838 tại pháp trường Nhan Biều, bên dòng sông Thạch Hãn, ngoài cổ thành Quảng Trị.

Ngày 20-9-1837, cha Tân bị điệu ra pháp trường Năm Mẫu. Lính mang thẻ án viết như sau: “Tên Tân, tiếng Tây quen gọi là Jean Charles Cornay, là người ở thành Loudun, trong nước Pháp, bị tội vì là trưởng đạo và là tướng giặc. Vua ra án truyền cho nó phải xử lăng trì, bêu đầu ba ngày rồi bỏ xuống sông. Án này làm gương cho hết mọi người biết mà sợ”. Về sau, thân thể thánh nhân được hợp lại với nhau và được chôn tại nhà dòng Mến Thánh Giá Chiếu Ứng.

Ngày 11-4-1840, khi lên thăm cha Vinh và cha Thản ở Ngưỡng Nhân, cha Trạch bị bắt và bị giải về phủ Xuân Trường rồi bị giải tiếp về Nam Định. Nhiều lần cha bị tra vấn về linh mục Hermosilla – Vọng dòng Đa Minh, vị thừa sai Tây Ban Nha mà quan tưởng là người cuối cùng chưa bị bắt. Quan hứa trả tự do cho cha nếu cha bước qua Thánh Giá. Cha nói với quan: “Thưa quan, nếu quan muốn sự sống đời đời, xin quan kính lạy Thánh Giá này”.

Sáng 17-9-1798, quan tra hỏi cha Triệu lần cuối: “Thầy có muốn bỏ nghề đạo trưởng và trở về quê làm ăn sinh sống không? Nếu chấp thuận, ta sẽ xin nhà vua ân xá”. Cha Triệu trả lời: “Thưa không. Tôi là đạo trưởng. Tôi thà chết chớ không bỏ việc giảng đạo”.

Mười giờ sáng, cha Triệu bị điệu ra pháp trường Bãi Dâu. Trời đúng ngọ, cha Triệu qùy gối cho lính thi hành án xử trảm. Giáo hữu rước thi hài vị chứng nhân đức tin về an táng trong nhà thờ họ Dương Sơn.

Ngày 12-7-1838, khi quan bắt tù nhân bước qua ảnh Thánh Giá, cụ Cảnh đã can đảm quỳ xuống hôn Thánh Giá. Một lần khác, bị dụ dỗ chối bỏ đức tin, cụ trả lời quan: “Tôi đã giữ đạo từ nhỏ, nay các quan bảo bỏ thì dứt khoát là không thể được. Dù phải trăm ngàn sự đau đớn bởi đòn vọt hay phải chết thì tôi xin sẵn lòng cam chịu”.

Tại Hưng Yên, để bắt cha Viên, quân lính mua chuộc hai người Công giáo có họ hàng với cha. Ngày 01-8-1838, cha Viên bị quân lính vây bắt ở họ Cầu Chay, xã Như Thiết. Cha đã kịp ẩn trốn trong vườn mía dày đặc, nhưng lại ra trình diện khi nghe tiếng kêu thảm thiết của bé con chủ nhà bị tra tấn. Cha nói: “Tôi là đạo trưởng Viên các anh đang tìm bắt đây. Xin đừng làm khổ đứa trẻ này nữa”.

Trước lời khuyên chối đạo để được tha về, cha Viên cương quyết trả lời: “Dù có chết tôi cũng không bước qua thập giá. Tôi là đạo trưởng mà bước qua thập giá, thì ai theo đạo nữa!”

Khi đến trước mặt quan, cha cũng xưng mình là linh mục. Quan bảo rằng: “Triều đình nghiêm cấm đạo Giatô, sao chẳng về nhà làm ăn còn giảng đạo làm gì?” Quan lại hỏi cha rằng: “Linh mục có bước qua thập giá chăng?” Cha thưa rằng: “Bẩm quan lớn, chúng tôi không bước qua thập giá”.

Ngày 12/08/1838, cha Năm, ông trùm Đích và ông lý Mỹ bị chém đầu ở Bảy Mẫu.